City One Minutes - Interview

Hier is iedereen een leider

Nog geen maand nadat ze een serie City One Minutes afrondde over Tel Aviv, keerde filmmaakster Jennifer Pettersson terug naar het Midden Oosten. Dit keer om het leven van de Palestijnen vast te leggen: 24 uur op de Westelijke Jordaanoever in de stad Ramallah.

“Israël kende ik goed, omdat ik er een paar jaar heb gewoond. Palestina kende ik nauwelijks. Toch ben ik altijd nieuwsgierig geweest naar de “andere kant”. Na de City One Minutes in Tel Aviv leek het me bovendien eerlijk om ook het Palestijnse perspectief te laten zien. In zekere zin lijkt Ramallah op Tel Aviv. Het zijn allebei moderne, culturele en relatief seculiere steden.” Om door te dringen tot de gesloten gemeenschap van Ramallah, moest Pettersson haar werkwijze aanpassen. “De Palestijnse samenleving zit vol geheimen. Dat is heel spannend voor een filmmaker, maar tegelijk ook lastig als je -zoals ik- geïnteresseerd bent in persoonlijke verhalen. De Palestijnen willen hun zwaktes en geheimen niet openlijk tonen. Ook zijn ze terughoudend om over politiek te praten, omdat het ze in gevaar kan brengen en omdat ze moe zijn van alle politieke ellende. Daarom ben ik spontaan bij mensen langsgegaan, zonder dat ik ze vooraf had gesproken. Dan wilden ze namelijk wel meedoen. Ik moest mensen dus een beetje overvallen en de persoonlijke verhalen eruit trekken. “Die spontaniteit, dat je bij mensen zomaar langs kan, vind ik ontzettend leuk. Je krijg daar niet te horen dat je van te voren een afspraak had moeten maken of dat het te kort dag is. Alles kan daar razendsnel geregeld worden. Mijn oorspronkelijke planning moest ik vaak wel helemaal los laten.” Oorspronkelijk wilde Pettersson alle City One Minutes in Ramallah laten maken door Palestijnse kunstenaars en filmmakers. Het liep anders. “Zij zouden de films maken en ik zou op afstand functioneren als eindredacteur en de kwaliteit op peil houden. Het idee was dat ze de films naar me op zouden sturen via internet. Maar na een tijdje begon ik me zorgen te maken of de films er ooit zouden komen. Mensen die toezeggingen hadden gedaan mailden niet terug of bleven zeggen dat ze hard bezig waren, terwijl de tijd wegtikte. Toen de deadline was verstreken en ik maar vier van de beloofde 24 films had ontvangen, besefte ik dat ik iets anders moest verzinnen. Toen heb ik een ticket geboekt. “Eerst was ik een beetje boos over de hele situatie, maar na mijn bezoek aan Ramallah begrijp ik beter wat er is gebeurd. Als de kunstenaars hadden geschreven dat ze niet konden leveren wat ze hadden beloofd, dan zouden ze een mislukking of een zwakte hebben toegegeven. Dat doe je niet, want het is schaamtevol en je kunt erop worden afgerekend. Als ik dat eerder had geweten, zou ik hun stilte hebben aanvaard zonder verder vragen te stellen, om hun eer niet aan te tasten.” Om toch films te krijgen die door Palestijnen zelf zijn gemaakt, benaderde Pettersson de kunstacademie van Ramallah. “Ik heb daar een workshop gegeven aan kunststudenten. Uiteindelijk heeft dat veel opgeleverd, maar het was niet eenvoudig. Ook al probeerde ik voorzichtig te zijn, de Palestijnen zijn duidelijk niet gewend kritiek te krijgen, en zeker niet van een vrouw. Een Palestijn vertelde me dat het probleem is dat ‘iedereen een leider is’. Er is dus geen hiërarchie.” In negen dagen tijd heeft Pettersson een vierdaagse workshop gegeven en zelf negen films gemaakt. Ze kwam uitgeput terug, maar is tevreden met het eindresultaat. “In mijn films heb ik het moderne Ramallah proberen te portretteren en juist niet de al zo vaak vertoonde beelden van stenengooiende jongeren of rouwende moeders met hoofddoek op het platteland. Ik wilde laten zien dat mensen in Ramallah een normaal leven leiden en gewoon naar de tandarts en de sportschool gaan, al zitten ze opgesloten achter een muur. Tegelijkertijd wilde ik ook het politieke verhaal vertellen, maar dan op een persoonlijke manier. Ik heb bijvoorbeeld een moeder gefilmd wier zoon veroordeeld is tot 28 jaar gevangenis in Israël. Wat ik er mooi aan vind is dat zij een moderne vrouw is die er zakelijk en ingehouden over spreekt.” “Zelf vond ik het heel bijzonder om het leven in Tel Aviv en in Ramallah vast te leggen in hetzelfde project. De Palestijnen die ik sprak dachten daar anders over. Zij doen liever niet mee aan projecten waar Israël bij betrokken is. Zolang ze onder bezetting leven, willen ze geen culturele relaties met Israël onderhouden. Ze willen niet doen alsof er niets aan de hand is.” City One Minutes